นกแก้วอึเล็คตัสตัวเมีย เจ้าของฟักไข่ให้และเลี้ยงจากลูกป้อน อายุ 4 ขวบ เมื่อ 6 เดือนที่ผ่านมาอารมณ์แปรปรวน กรีดร้องทั้งวันและกลางคืน และกัดเจ้าของ (แต่ก่อนไม่เคยกัด) มีคู่รักเลี้ยงในกรงใหญ่ด้วยกัน จะหลบเข้ารังอยู่เรื่อย ตัวผู่ไม่ค่อยสนใจ ดูจากอาการไม่ป้อนอาหารให้ตัวเมีย ตอนนี้เลยต้องแยกเอาตัวเมียเข้านอนในบ้านเพื่อลดอาการกรีดร้องได้ระดับหนึ่ง

ขอเรียนถามสาเหตุอารมณ์แปรปรวนและกรีดร้อง เป็นเพราะฮอร์โมนกระฉูด? และต้องแก้ไขอย่างไรดีคะ? เคยพาไปหาหมอที่ขวัญคำ หมอให้ปิดกรงให้มืด อาจเนื่องจากความเครียด อย่างนี้แนะนำฉีดยาคลายเครียดไหมคะ?

เรื่องของการเปลี่ยนแปลงอารมณ์ไปเป็นก้าวร้าวอย่างทันทีทันใด ทั้งที่ไม่เคยแสดงมาก่อน จะเป็นปัญหาที่จะพบบ่อยๆ คือ การเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมหรืออะไรก็ตามที่ถูกเปลี่ยนไปจากปรกติ อันนี้ต้องสังเกตว่ามีอะไรบ้าง ทั้งการจัดการ อาหาร คู่ การนำสัตว์อื่นเข้ามา โดนคู่หรือเพื่อนทำร้าย หรือเหินห่าง ซึ่งอาจจะเป็นประเด็นนี้และไม่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนแต่เป็นปัญหาสภาวะจิตใจ ที่ต้องมีคนช่วยดูแลใกล้ชิด แต่ต้องระวังจะกลายเป็นปัญหาเรื้อรังทางจิตในที่สุด มักจะเกิดจากปัญหาการเลี้ยงคู่ที่คู่มีอารมณ์เปลี่ยน ทำให้อีกตัวเปลี่ยนไปด้วย มักพบในนกตัวเมีย รวมทั้งเจ้าของที่เล่นด้วยลดลงในบ้านที่นกสนิทกับเจ้าของเหมือนเพื่อน ก็พบได้

หากเกิดจากฮอร์โมนจะพบเป็นฤดูกาล และมักพบในทุกๆตัวที่โตเต็มวัย จะเริ่มจับคู่และส่งเสียงดัง ให้ลองแก้ไขโดยการให้ความใกล้ชิดมากขึ้น จะแก้ไขปัญหาได้ทั้งเรื่งอารมณ์ เมื่อมีคนใส่ใจหรือตัวอื่นใส่ใจก็จะดีขึ้น แม้กระทั่งเรื่องฮอร์โมนในหลายรายก็จะดีขึ้น จากการเอาใจ แต่จะเป็นการแก้ไขเบื้องต้น ยังไม่แนะนำการใช้ฮอร์โมน หรือยาระงับประสาทครับ แต่จะแนะนำในกรณีที่จะใช้ไว้อีกที

หากเกิดจากคู่เมินหรือทำร้าย ให้ลองเทียบกรงกันเป็นพักๆ เมื่อเทียบแล้วร้องแสดงว่ามีปัญหามาจากตัวใดตัวหนึ่ง อาจจะเป็นตัวเมียเองไม่เกี่ยวกับตัวผู้เลยก็ได้ การแยกห่างเป็น indiviaual distance ซึ่งเจ้าของใช้การขยับกรงให้ห่างกันจนไม่ร้องถือว่าเป็นระยะนั้น หมอส่วนใหญ่จึงแนะนำให้อยู่ในกรงมืดหรือปิดฉากกั้นไว้ เพื่อทดสอบว่าเป็นเพราะระยะ indiviaual นี้ยังไม่เหมาะสมหรือไม่ ซึ่งอาจเกิดเป็นช่วงๆเท่านั้นและกลับมาหากันใหม่อีกครั้งได้ โดยเฉพาะในฤดูผสม แต่หากไม่ใช่คู่กันไม่ชอบกัน ก็ยิ่งแย่กว่าเดิมได้ครับ นกเป็นสัตว์ที่อารมณ์และจิตใจเป็นเรื่องละเอียดอ่อนมาก

ทั้งนี้ต้องแยกจากพฤติกรรมก้าวร้าวตามปรกติที่เกิดได้ทุกวัน เพราะนกบางตัวเกิดึ้นอยู่แล้วตั้งแต่เด็ก เป็นนิสัยส่วนตัว เช่น การร้องในบางช่วงเวลา หรือไม่ได้ดั่งใจ ไม่มีคนเล่นด้วย หรือเรียกร้องความสนใจ หรือนำนกตัวอื่นหรือสัตว์ตัวอื่นเข้ามาแล้วเมื่อพบหน้าก็เกิดอาการไม่พอใจ

เพราะนกตระกูลนกแก้วจะมีความฉลาดและอายุยืน การแสดงออกจึงคล้ายเด็ก มีความรู้สึก มีอารมณ์ ที่เอาแต่ใจตนเองได้ หรือคล้ายปัญหาทางจิต บางตัวอาจเริ่มมีการถอนขนตนเอง หรือจิกทำร้ายตัวเองก็พบได้ นอกจากการกรีดร้องจะพบการกระชากกรงหรือกัดตัวอื่น ทำลายอาหารและสิ่งของในบางราย แบบนี้จะได้รับยาระงับตามที่หมอประเมินแล้วว่าไม่สามารถแก้ไขสถานการณ์โดยการปรับการจัดการไม่ได้ และจะลดการทำร้ายตัวเอง จะมีทั้งยากล่อมประสาทคล้ายกับยาในคนที่ีมีภาวะซึมเศร้า กินต่อเนื่องครับ บางรายพิจารณาใช้ยากลุ่มยานอนหลับ แต่ผมยังไม่แนะนำครับ ให้จำเป็นจริงๆ หรือเป็นแบบเรื้อรังและแก้ไม่ได้เลย ในกรณีที่ยังควบคุมได้ด้วยวิธีอื่น ให้ทำวิธีนั้นๆก่อนครับ

ขอบคุณมากค่ะ คุณหมอ จะลองทำตามคำแนะนำค่ะ