คือกระต่ายที่เลี้ยงไว้ก่อนหน้านี้มีอาการนอนกกไข่ แต่กิน เล่น ฉี่ อึปกติ(บางครั้งอึก็มีเมือก)แต่พอพาน้องไปหาหมอ หมอบอกว่าน้องระบบทางเดินอาหารผิดปกติแลเวหมอก็ฉีดยาให้และนัดไปพบหมออีก พอพาน้องไปพบหมอ เราก็บอกหมอว่าอึน้องมีกลิ่นเหม็นด้วย หมอบอกน่าจะติดเชื้อบิดหมอก็ฉีดยาให้เหมือนเดิมแต่ไม่ได้เอายามาให้น้องทาน พอกลับมาบ้านน้องก็อึเป็นเม็ดเรียงกันเยอะๆแต่น้องไม่ซึมไม่อะไรเลย คือเรากังวลว่าน้องจะเป็นอันตรายช่วยชี้แนะด้วยค่ะ

เคสนี้เป็นกรณีที่พบได้บ่อย ทั้งที่เป็นเคสที่พบมากแต่คนจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่เข้าใจ และรวมถึงผู้ปฏิบัติในสายวิชาการ อาการกกตัวคล้ายแม่ไก่เป็นอาการเจ็บปวด ซึ่งมักเกี่ยวกับการเจ็บปวดช่องท้อง แต่กระต่ายยังไม่แสดงอาการรุนแรง เพราะยังคงกินและเล่นได้ หมอเขาจะจัดความเจ็บปวดอยู่ในระดับ 2-3 ในทั้งหมด 4 ระดับ นั่นหมายถึงจะยังตอบสนองต่อการให้ยาลดปวดขนาดต่ำหรือยาลดปวดทั่วๆไปได้ดี ปัญหาเกิดจากการกินเยื่อใยอาหารไม่เพียงพอ และได้รับอาหารที่ไม่เหมาะสม เช่น อาหารเม็ดที่มีแป้งมาก อาหารเม็ดชนิดผลมผลไม้และธัญพืช และเป็นอาหารที่มีเยื่อใยน้อยกว่าร้อยละ 20 ซึ่งปกติกระต่ายควรกินหญ้าเป็นหลักหรือไม่จำกัด แต่ไปจำกัดที่อาหารเม็ด ซึ่งต้องเลือกอาหารเม็ดที่ดีก่อนและให้เพียง 2-4 ช้อนโต๊ะต่อวัน หรือประมาณ 20-40 กรัม

เมื่อได้รับเยื่อใยอาหารไม่พอ จะทำให้มูลแข็งมีขนาดเล็กกว่า 0.5-1.0 ซม และขนาดเล็กใหญ่ไม่เท่ากัน มูลที่ดีและสุขภาพที่ดีจะทำให้ขนาดของมูลใหญ่และสม่ำเสมอ ทั้งที่มาจากอาหารเป็นหลัก สัมพันธ์กับการถ่ายเป็นมูกและเป็นเจล ซึ่งไม่เหมือนกัน การถ่ายเป็นมูกมักเกิดจากการได้รับแป้งมากและทำให้เกิดการหมักอย่างรวดเร็วในทางเดินอาหารด้วยจุลินทรีย์กลุ่มแลคติกแบคทีเรีย ทำให้ผลิตกรดออกมาจำนวนมาก จะเปฌนอันตรายต่อทางเดินอาหารและทำให้เลือดเป็นกรดตามมา ดังนั้นผนังลำไส้จึงทำการหลั่งสารตัวหนึ่งออกมาซึ่งอยู่ในมูก เพื่อทำการสะเทินภาวะกรดนั้นให้ไม่เป็นอันตราย แต่ถ้ายังคงได้รับแป้งในอาหารมากอย่างต่อเนื่อง ก็จะทำให้กรดไม่ลดลง มูกจะถูกผลิตมากขึ้น เสี่ยงต่อการอักเสบและจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์เริ่มลดจำนวนลง ตัวก่อโรคจะเข้ามาแทนไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรียและบิด อาหารยิ่งมีแป้งมากหรือพลังงานสูงจะเร่งผลิตมูกและทำให้เกิดกลิ่นเหม็นคาว และบางครั้งไม่ใช่มูลแข็งแต่เป็นซีโคโทรปหรือมูลอ่อนที่ไม่จับตัวถูกขับถ่ายออกมา กลิ่นจะเหม็นอย่างมาก

กรณีที่พบซีโคโทรปแบบนี้ก็มีปัญหาจากการให้อาหารเช่นกัน เช่นเมื่อได้รับเยื่อใยอาหารไม่เหมาะสมและน้อยมาก จะทำให้ซีโคโทรปหรือมูลอ่อนไม่จับตัวเป็นก้อน จึงถ่ายแบบเหลวและเหฒ้นออกมา และอีกประการหนึ่ง ถ้ากระต่ายไม่กินมูลอ่อนซึ่งเป็นอาหารประจำที่ผลิตออกมาเป็นอาหารในกลุ่มกระต่ายและสัตว์ฟันแทะ จะแสดงถึงการได้รับพลังงานจากภายนอกมากเกินไป เช่น อาหารเม็ดมาก ผลไม้หรือขนม เป็นต้น

ส่วนเจลก็เกิดจากสาเหตุเดียวกัน รวมทั้งการผักหรือพวกพืชอายุน้อยเช่นยอดไม้ ยอดหญ้า ผลไม้ ซึ่งจะให้เยื่อใยชนิดเพกตินสูง พวกนี้เมื่อรวมตัวกับน้ำจะได้วุ้นขึ้นมา และเกิดการอุดกั้นทางเดินอาหารได้หรือขับถ่ายลำบากและออกมากับมูลเป็นระยะ

ตัวนี้นอกจากไปพบหมอแล้ว ควรปรับเปลี่ยนการจัดการอาหาร อ่านเรื่องปิรามิดอาหารก่อนการเลี้ยงกระต่ายจะได้เข้าใจและป้องกันการเกิดโรคได้ และแนะนำไปพบผู้รู้เฉพาะทาง